Wie over de A44 van Den Haag naar Amsterdam rijdt, ziet in de verte, ter hoogte van Oegstgeest, een gigantisch mens opdoemen. Een beetje roodbruin, zittend, half in een gebouw, een zwarte doos. Het is CORPUS, een experience waarbij bezoekers een reis door de mens maken. Beneden neem je de roltrap naar de tweede verdieping. Daar kom je via de knie het lichaam binnen. Hoe werkt zo’n gewricht eigenlijk? Via projecties op de wand én dankzij de verteller via de koptelefoon komen bezoekers er alles over te weten. Als een rode bloedcel reizen ze verder, het hele lichaam door, naar de baarmoeder, de longen en het hart. Via de hersenen komen ze weer naar buiten, op de zevende verdieping van het gebouw. Dankzij de grote glazen pui kunnen ze heel ver kijken, wel tot aan de duinen.

Een mens

Het idee voor CORPUS is van oud-journalist en televisie­programmamaker Henri Remmers, die het bedacht tijdens een grote pretparkbeurs in het buitenland. Het moest ergens langs de snelweg komen, op een goed zichtbare plek. Het liefst in Amsterdam, maar de wethouder van die stad zag dat niet zitten. Na een zoektocht werd het uiteindelijk langs de A44 gebouwd, vlak bij Leiden Bio Science Park. 

Architect Wolbrand van der Vis, van PBV Architects, stond aan de wieg van het gebouw zoals het er nu uitziet. “Het moest een mens worden, maar niet herkenbaar als man of vrouw. Het moest een homo sapiens zijn, zonder specifieke huidskleur, afkomst of religie.” Een corpus dus, dat is Latijn voor lichaam.

Foto: Nils van Houts

Dakpannetjes

Toen Wolbrand en zijn team aan de slag gingen, zo rond het jaar 2000, kwam het ontwerpen in 3D net op. “Dat heeft ons wel geholpen, want een mens bestaat uit allemaal schuine vlakjes. In 2D zou dat veel ingewikkelder zijn geweest.”

Het lichaam bestaat uit een constructie van staal en hout. Daarop zijn plaatjes cortenstaal bevestigd. “Als een soort dakpannetjes, vanaf beneden, over elkaar heen. Het is vrij dun materiaal. Daardoor was het in het werk nog een beetje te modelleren als dat nodig was.” Het lichaam is ter plaatse gebouwd. Het hoofd, bekleed met maar liefst zestien ton staal, is er als laatste in zijn geheel met een kraan op geplaatst. 

Het leeft

Het was Wolbrands duidelijke overtuiging dat het cortenstaal moest worden. “Het roest snel, dat roest beschermt het staal. En het leeft: bij zon is het rood, als het regent is het bruin. Die eigenschap maakte het materiaal heel geschikt voor dit gebouw. Maar het staal aan de binnenkant van het lichaam roest natuurlijk niet. En dan zou je kleurverschil kunnen krijgen tussen binnen en buiten. Daarom moest dat staal al geroest zijn voordat het werd aangebracht. Als je goed kijkt, zie je een klein beetje kleurverschil, maar dankzij de glazen pui is dat nauwelijks zichtbaar.”

Vast in de endeldarm

Het lichaam is maar een van de onderdelen. Het zit voor de helft in een gebouw, dat dienstdoet als congrescentrum. Onder het congrescentrum zit een parkeergarage.

Hoewel Nederland een betonland is, bestaat het gebouw veelal uit staal. Om de parkeergarage zijn schanskorven geplaatst, die doorlopen tot binnen in de hal. “Dankzij die korven zie je niet dat het een parkeergarage is.” Ook over de kleuren van het staal is goed nagedacht. “Het staal dat we in het zicht wilden, is wit. De rest is zwart.”

Vlak voor de officiële opening hield PBV Architects een klein feestje in CORPUS voor relaties. “Dat doen we met al onze gebouwen. Het is dan nog niet helemaal af en dat geeft ook niet. Het is een soort try-out. Onze gasten mochten alvast de reis door het lichaam maken. De techniek werkte alleen nog niet helemaal goed”, zegt Wolbrand lachend. “Sommigen zaten een uur vast in de endeldarm.”

CORPUS over de grens

CORPUS bestaat niet alleen in Nederland. In China is er inmiddels ook een en er zijn vergevorderde plannen voor een Amerikaanse versie. Het Chinese CORPUS is grotendeels een kopie van de experience in Oegstgeest, maar er zijn ook verschillen. Zo is de weg terug van boven naar beneden iets aangepast. De looppaden zijn bijvoorbeeld wat breder en het trappenhuis en de liften kregen een andere plek.

Ook is het wat grover uitgevoerd, vertelt Wolbrand. “In Nederland zijn we goed in besparen op materiaal. We rekenen uit hoe dik de staalverbindingen moeten zijn voor de constructie en die dikte wordt het.” In China gaat dat heel anders. Staal wordt daar door de overheid betaald en is ruim voorradig. Het gevolg: veel dikkere stalen balken. Wolbrand: “Ze weten niet beter. Er kwam een professor uit China op bezoek bij CORPUS in Nederland en hij wist niet wat hij hier zag: zo dun.” ●