Publicaties

Inhoud

beleggen. Damen Shipyards

Damen bouwt steeds meer groen dan grijs

beleggen. Damen Shipyards

Damen bouwt steeds meer groen dan grijs

De scheepvaart wil vergroenen. Nederlandse scheepsbouwer Damen Shipyards werkt daar hard aan. Niet alleen aan de techniek, maar ook aan de financiële mogelijkheden. Elektrische schepen zijn namelijk duurder. Gelukkig heeft Damen daar een oplossing voor.

Money talks, zegt Jan Willem van Helden, Managing Director van Damen Financial Services. Ofwel: geld speelt een bepalende rol. De scheepvaart wil graag verduurzamen, maar elektrische schepen zijn duurder dan schepen op diesel. Jan Willem: “Ga maar na: voor een beetje vaarcapaciteit heb je flinke batterijen nodig. Daardoor wordt het schip groter en dus duurder. En het zijn nieuwe technieken. Uitvinden wat het beste werkt, kost ook geld. Dan zijn er nog de laadlocaties op de wal. Onmisbaar voor elektrische schepen, maar niet gratis.” Rederijen hebben het niet breed, ze hikken aan tegen die hoge kosten. “Daarom zijn we bij Damen gestart met een leaseprogramma”, legt Jan Willem uit. “Klanten betalen Damen een vast maandbedrag en in ruil daarvoor mogen ze het schip gebruiken. Dat is een oplossing met veel voordelen: het scheelt vervuilende uitstoot, de klant heeft een duurzaam schip en wij hebben werk. Bovendien kunnen we daardoor steeds verder innoveren. Voor dat leaseprogramma werken we samen met investeerders.” Jan Willem lacht. “Ja, ik hoop natuurlijk dat PME ook wil investeren. Dat past perfect bij hun plan om bij te dragen aan de energietransitie.”

Vergroening in Europa

Damen is de grootste scheepsbouwer van Nederland, met 36 scheepswerven over de hele wereld. “Wij bouwen schepen waarvan wij vinden dat die de allerbeste zijn”, vertelt Jan Willem. “Ook onze duurzame schepen moeten topproducten zijn. Dat kost natuurlijk geld, maar we kunnen dat zeker, vooral als het complexe schepen zijn.” Jan Willems collega Geert de Jong, Group Corporate Finance Manager: “Als scheepsbouwers zijn wij onderdeel van de hele vergroeningstransitie. De maakindustrie, zeker in Europa, moet daarin een rol spelen, vinden wij. We zullen steeds goed moeten nadenken: kunnen we die producten in Europa bouwen in plaats van in Azië? Als we die innovatieve vergroening in Europa realiseren, biedt dit immers veel werkgelegenheid. Niet alleen voor Damen zelf, maar voor al onze vele toeleveranciers, die ook allemaal hun eigen stukje vergroenen. Wij willen dat ecosysteem onderhouden. Sterker nog, we willen het een boost geven.” ●

foto's: sandra peerenboom

Klimaatdoelen

Op dit moment stoot de internationale scheepvaart ongeveer 2,5 procent van alle broeikasgassen wereldwijd uit. In 2050 moet de uitstoot van Europese schepen naar nul procent.

Vergroening in Europa

foto's: sandra peerenboom

Klimaatdoelen

Op dit moment stoot de internationale scheepvaart ongeveer 2,5 procent van alle broeikasgassen wereldwijd uit. In 2050 moet de uitstoot van Europese schepen naar nul procent.

Geert de Jong

‘Als scheepsbouwers zijn wij onderdeel van de hele vergroeningstransitie. De maakindustrie, zeker in Europa, moet daarin een rol spelen’

Groen op reis met Damen?

Damen bouwt 150 tot 200 schepen per jaar. Nu is ongeveer tien procent daarvan elektrisch of hybride. Dat zijn vooral jachten, Defensieschepen en werkboten, zoals ferry’s. In 2022 gaan de eerste negen groene Damen-ferry’s van Nederland in Rotterdam te water. Zij vervangen de diesel-Waterbussen en zullen passagiers vervoeren tussen Rotterdam en Kinderdijk.

⇩ extra online content ⇩

Jan Willem van Helden

‘Ik verwacht dat over twee, drie jaar de helft van al onze schepen groen zal zijn’

De elektrische schepen van Damen

Damen bouwt 150 tot 200 schepen per jaar. Nu is ongeveer 10 procent daarvan elektrisch of hybride. Vijftien tot twintig schepen dus. Jan Willem: “Ik verwacht dat over twee, drie jaar de helft van al onze schepen groen zal zijn.”

Als het gaat om duurzame schepen, ligt bij Damen de nadruk op drie soorten: jachten, schepen voor Defensie en werkboten, zoals sleepboten en ferry’s. Sinds dit najaar vaart in Auckland, Nieuw-Zeeland de eerste elektrische sleepboot ter wereld, van Damen uiteraard. Daarnaast ontwikkelde Damen een elektrisch aangedreven baggervoertuig. Baggeren gebeurt in havens of soms in natuurgebieden, die dankzij de elektrische variant minder te lijden hebben onder de uitstoot van CO₂ en fijnstof. Bovendien is een elektrisch baggervaartuig een stuk stiller. Ook prettig. Als het gaat om groene ferry’s timmert Damen ook flink aan de (water)weg. Sterker nog, Damen is wereldmarktleider in het leveren van groene ferry’s. In Canada varen duurzame Damen-ferry’s, net als in Kopenhagen. In Nederland nog niet, maar dat duurt niet lang meer. In 2022 gaan namelijk negen groene Damen-ferry’s varen voor Waterbus in de regio Rotterdam. De nieuwe Waterbussen vervoeren passagiers tussen Rotterdam en de Drechtsteden.

Zo wordt een grijs schip groen

Dieseltank eruit, batterij erin en we hebben een elektrisch schip. Toch? Was het maar zo simpel. “Om te beginnen neemt een dieseltank minder ruimte in dan een batterij”, vertelt Jan Willem. “Diesel klinkt ouderwets, maar het is een efficiënte krachtbron. Om op elektriciteit dezelfde afstand af te leggen als je op een dieseltank kunt doen, heb je enorme batterijen nodig. Die zijn ook veel zwaarder dan een tank vol diesel, dus je moet het drijfvermogen van het schip aanpassen. Het schip wordt zo groter en doordat je meer materiaal gebruikt, wordt het ook duurder.” Geert: “Een even groot elektrisch schip bouwen kan wel. Maar dan moet je kiezen voor lichtere materialen, zoals koolstofvezel. Ook dat is duurder, zeker qua ontwikkeling.” Jan Willem: “Wat we nu al vaak doen, is schepen bouwen met een grotere capaciteit. Daar plaatsen we dan nog wel een dieseltank in en tegen de tijd dat de technieken er klaar voor zijn, halen we de tank eruit en plaatsen we batterijen terug. Daar is dan voldoende ruimte voor.”

Verschillende oplossingen

Nog zoiets: voor elk soort schip is een andere oplossing nodig. Geert: “Bij auto’s en vrachtwagens kun je qua voorstuwing één technische oplossing bedenken die in vrijwel alle situaties werkt. Bij de scheepvaart niet. Voor een ferry biedt bijvoorbeeld batterijcapaciteit of waterstof een uitkomst. Dat ligt heel anders voor kustvaartschepen of andere zeegaande schepen. Daarom moeten we als scheepsbouwers neutraal kijken naar alle potentiële technieken voor diverse schepen. Daarnaast kijken we nu al hoe een schip kan meegroeien met toepasbare techniek. Een schip heeft namelijk een langere levensduur dan de huidige snelheid van technologische ontwikkeling.”

Circulair

Duurzaam bouwen zit niet alleen in de aandrijving, maar ook in de materialen, die in schepen een tweede leven krijgen. Circulair bouwen dus. Ook daar werkt Damen hard aan. Geert: “De ferry’s die we hebben gebouwd voor Rotterdam-Dordrecht, bestaan voor een groot deel uit hergebruikte materialen. De vloer, het plafond, de stoeltjes: allemaal niet nieuw. En andersom gebeurt ook: materialen die uit een schip komen, krijgen een nieuwe bestemming.”

Denk eens aan de boot

Een snelle, duurzame verbinding tussen Amsterdam en Almere? Ambtenaren die dat verzoek op hun bureau krijgen, beginnen meteen te rekenen aan tunnelconstructies, treinverbindingen en snelwegen. Dure oplossingen die pas over tien, vijftien jaar klaar zijn. Niet nodig, zegt Geert. “Denk eens aan een ferry-verbinding. Heel duurzaam, comfortabel en snel te realiseren. Je hoeft er niets voor te bouwen, het water is er al.”

Om gemeentes en de landelijke overheid enthousiast te maken, levert Damen een kant-en-klare oplossing. Damen heeft de investeerder, bouwt de schepen en regelt aanleglocaties en een partij die de veerdiensten wil uitvoeren. En de gemeente? Die geeft Damen toestemming dat de ferry’s mogen varen en er geen andere ferry’s zullen komen op die route. De schepen worden afbetaald met de ov-bijdrage van de overheid en het geld dat de passagiers betalen voor een overtocht. En Nederland heeft er weer een mooie ov-verbinding bij.

Denk eens aan de boot

Water in de aderen

Damen mag dan een enorm bedrijf zijn, met 12.000 medewerkers en 36 scheepswerven verspreid over de wereld, maar het is ook een familiebedrijf. Dat is te merken: medewerkers van Damen zijn allemaal zeer betrokken bij het bedrijf.

“Als een schip wordt opgeleverd, sta je daar met de lasser, de financier, de ontwerper en de projectmanager”, zegt Geert. “En iedereen is vader of moeder van het schip. Dat maakt het een geweldig succes. Als ik door Rotterdam loop met mijn vriendin en ik zie een Damen-boot, zeg ik dat elke keer tegen haar.” “Ja, dat heb ik ook”, vertelt Jan Willem. “Ze hebben ook echt een Damen-uiterlijk, ze zijn goed te herkennen.” Ook in de vrije tijd is het water nooit ver weg bij een Damen-medewerker. Jan Willem: “Of het nou kanoën is of met een sloepje varen. Als ik ook maar even de kans krijg, doe ik iets met een boot.” Geert: “Ik woon dicht bij het strand en ik hou enorm van de zee, het water en van zeilen.” Geert en Jan Willem zijn beiden enorm gemotiveerd om te werken aan de groene toekomst van de scheepvaart. Geert: “Ik vind het mooi om concreet bij te dragen aan een oplossing voor de energietransitie. Voor die vergroening heb je nieuwe producten nodig. Ik vind het heel motiverend om bij Damen in de oplossingsmodus te zitten.” Jan Willem: “Daar ben ik het helemaal mee eens. Als je wilt, kun je tien jaar lang conventionele schepen verkopen. Maar de uitdaging is juist om dat níet te doen en te zorgen dat je die omslag maakt. Dus als je zorgt dat jouw groene aanbieding beter is dan die van de buurman, verkoop je ‘m altijd.”

Pensioen

En hun eigen toekomst? Denken ze daar weleens over na? “Ja, zeker”, antwoord Jan Willem. “Ik heb natuurlijk mijn PME-pensioen en daarnaast heb ik ook zelf iets geregeld. Dat doe ik al een aantal jaar. Bij mijn vorige werkgever kreeg ik namelijk een pensioenbudget en daar moest ik zelf een pensioen van betalen. Daardoor ben ik me ervan bewust hoeveel geld daarin omgaat en hoe belangrijk het is dat je dat goed beheert.” Ook Geert heeft naast zijn PME-pensioen nog een extra regeling. “Ik doe aan pensioenbeleggen. Maar ik ben nog jong, halverwege de dertig, dus voorlopig zie ik genoeg uitdagingen voor mijn loopbaan.”