Voorbereidingen voor een nieuwe pensioenregeling

Een groot deel van onze tijd werd in 2023 besteed aan de voorbereidingen op een nieuwe pensioenregeling in het nieuwe pensioenstelsel. De projectorganisatie binnen PME regisseert deze activiteiten in verschillende werkstromen naar aandachtsgebied, zoals de toekomstige regeling, uitvoering, communicatie, governance en vermogensbeheer. Na de zomer van 2023 startten de (onderhandelings-) gesprekken tussen sociale partners over de nieuwe pensioen­regeling. Vertegenwoordigers van PME zijn hierbij aanwezig. En ook voorafgaand aan de onder­handelingen spraken wij regelmatig met sociale partners over de nieuwe regels voor pensioen. 

De verschillende onderdelen van de nieuwe pensioenregeling en de toekomstige financiële opzet kwamen aan de orde tijdens reguliere bestuursvergaderingen. Maar ook diverse themadagen van het bestuur werden besteed aan financiële analyses en de beeldvorming en oordeelsvorming op onderwerpen als de solidariteitsreserve, beschermings- en overrendement, vulling van reserves en evenwichtige transitie.

In 2023 stelden wij criteria vast voor solidariteit, deelnemersgerichtheid, uitvoerbaarheid, begrijpelijkheid en kostenniveau, die wij hanteren bij de beoordeling van de afspraken van sociale partners en bij onze eigen besluitvorming in het kader van de nieuwe pensioenregeling. Bij het omzetten van de oude aanspraken en rechten moet sprake zijn van evenwichtigheid. Voor het evenwichtig invaren stelden wij principes en uitgangspunten vast. Deze principes en uitgangspunten hanteren wij voor (de beoordeling van) een evenwichtige overgang. Tot slot werd in 2023 op basis van een vastgesteld kader de voorlopige risicohouding bepaald. De definitieve risicohouding wordt medio 2024 vastgesteld. 

We actualiseerden eerder uitgevoerde risico­analyses, waarin we de belangrijkste risico’s identificeerden en mogelijke aanvullende beheersmaatregelen overwogen. We identificeerden het risico op vertraging van wet- en regelgeving en vertraging bij sociale partners als belangrijke risico’s voor PME. Mede ter beheersing van de operationele risico’s intensiveerden wij in 2023 onze overleggen met onze uitvoerders MN en TKP. Met beide partijen bereiden we de overgang naar het nieuwe stelsel voor. Ook zijn gezamenlijke afspraken gemaakt om de datastromen tussen de vermogensbeheer- en pensioenadministratie in het nieuwe pensioenstelsel te regelen.

De Pensioenwet kent sinds 1 juli 2023 een nieuwe open norm voor pensioenfondsen ten aanzien van de zorgplicht. Begin 2023 startten we het project Keuzebegeleiding, waarbij we nauw samenwerken met TKP. Doel van dit project is om op 1 juli 2023 minimaal te voldoen aan de wettelijk eisen rond de keuzebegeleiding en bij de start van de nieuwe pensioenregeling (in 2026) de keuzebegeleiding naar het ambitieniveau van PME te hebben gebracht. Dit ambitieniveau werd in 2023 bestuurlijk vastgesteld, waarbij wij ook vaststelden dat de zorgambitie en de invulling daarvan bij keuzebegeleiding een continu proces is, waarbij ervaringen worden geëvalueerd en ambities kunnen worden bij­gesteld. Ook in 2024 staat dit onderwerp op de bestuurlijke agenda. In de loop van 2023 concludeerden wij dat wij voldoen aan de wettelijke eisen voor keuzebegeleiding (zorgplicht). Deze conclusie werd getrokken na een juridische en operationele toets van verschillende processen bij onze uitvoerder TKP (op basis van vooraf geformuleerde toetscriteria).

Zie paragraaf ‘Op weg naar de nieuwe ­pensioenregeling’ in dit jaarverslag voor meer informatie.

 

ESG-raamwerk voor de Portefeuille van morgen

Onder de werktitel ‘Portefeuille van morgen’ startten wij in 2022 een proces om te komen tot een nieuwe aanpak om bedrijven te selecteren die wij in de beleggingsportefeuille willen op­­nemen. Het doel is om beleggingskeuzes te maken die passen bij onze identiteit, waarbij we kijken naar een goede verhouding tussen risico, rendement en duurzaamheid. Iedere belegging in onze portefeuille zou uitlegbaar moeten zijn en moeten bijdragen aan verduurzaming van de economie en maatschappij. Oftewel, een portefeuille voor vandaag, voor morgen en voor overmorgen. Daarbij streven wij naar een beleggingsportefeuille met focus; een portefeuille met een beperkter aantal beleggingstitels dan gangbaar is, waardoor we juist een betere verhouding tussen risico, rendement en duurzaamheid kunnen nastreven.

In 2022 hebben we ons gericht op de uitwerking van de voor het bestuur relevante ESG thema’s en bijbehorende ambities. In 2023 hebben wij deze thema's en ambities vertaald in een ESG-raamwerk voor selectie van aandelen die passen binnen onze portefeuille. Dit heeft geleid tot de bestuurlijke vaststelling van specifieke ESG indicatoren, die wij als voldoende passend en meetbaar beoordelen en bovendien goed toepasbaar zijn op aandelen. Daarnaast zijn voor deze indicatoren voldoende data beschikbaar. Door de vaststelling van drempelwaarden ­zorgen we ervoor dat we niet beleggen in de achterblijvers.

Het ontwikkelen van een selectieraamwerk is een eerste stap van het proces om te komen tot de Portefeuille van morgen. Een volgende stap is de constructie van de aandelenportefeuille, bestaande uit een ESG-indexportefeuille en een focusportefeuille. Eind 2023 stelden wij een risico- en doelstellingenkader vast voor de constructie van de aandelenportefeuille, inclusief een beoogd ingroeipad. We kiezen er bewust voor om een kwalitatieve toets op bedrijven toe te voegen aan het selectieproces, bovenop de bestaande kwantitatieve screenings. Met name voor duurzaamheidsdata geldt namelijk dat deze vaak terugkijkend zijn, maar niet altijd iets zegt over toekomstige doelstellingen of strategieën van ondernemingen. Wij verwachten in 2024 de ESG-indexportefeuille te implementeren en een beheerder voor de focusportefeuille te selecteren die past bij de beleggingsovertuigingen en identiteit van PME.

Vaststellen strategische meerjarenplan

Een heldere en doordachte strategie draagt bij aan het realiseren van de doelstellingen van PME. Daarvoor is nodig dat de strategie periodiek wordt vernieuwd als gevolg van veranderende omstandigheden, wensen en eisen. ­Gedurende het jaar 2023 werkten wij aan de totstandkoming van een nieuw strategisch meerjarenplan 2023-2027.

We deden dit systematisch. De volgende figuur toont het strategisch raamwerk van PME. De basis van de strategie wordt gevormd door het bovenste venster met “Het Verhaal”. Dit verhaal bevat de identiteit en het waarom van PME, oftewel onze visie. Ons jaarverslag start ook met ons verhaal: Toekomstmakers. Samen met de missie vormt dit de leidraad voor PME.

Het linker venster “Heden” bevat analyses en beschrijvingen van de werkelijkheid zoals deze nu om ons heen is. Dit zijn feiten, standen, breed gedragen duidingen, alsook trends. Het rechter venster “Toekomst” betreft onzekere ontwikkelingen die de werkelijkheid in het heden kunnen beïnvloeden met een onzekere uitkomst. ­­Risico- en scenario-analyses zijn onderdeel van dit venster.

In 2023 analyseerden we allereerst de externe omgeving van PME met behulp van de DESTEP-methode (dit is een acroniem en staat voor demografisch, economisch, sociaal/cultureel, technologisch, ecologisch en politiek/juridisch). Ook voerden we een analyse op de interne omgeving uit, volgens het 7S-model. Deze analyse heeft tot doel om verschillende elementen van een organisatie te beoordelen en om sterkten en zwaktes te identificeren. Er zijn 7 elementen, die ieder met een ‘s’ beginnen ­(significante waarden, strategie, systemen, stijl van management, staf, sleutelvaardigheden, structuur). De uitkomsten van deze analyses verwerkten wij in een matrix met sterkten, zwakten, ­kansen en bedreigingen (SWOT).

Het hart van het raamwerk wordt gevormd door de strategie zelf: ons concrete plan van handelen. Daarbij hebben we verschillende strategische doelstellingen bepaald en concrete activiteiten uitgewerkt om deze doelen te bereiken. Een samenvatting hiervan is in dit jaar­verslag te vinden in paragraaf ‘Onze strategische koers’. Voor de manier waarop we daarbij willen werken, stelden we in 2023 leidende principes vast. Vuistregels die richting geven aan ons handelen en sturend zijn in besluitvorming. 

De feitelijke activiteiten op korte termijn om de strategie uit te voeren, en bijbehorende prestatie-indicatoren, nemen we op in het jaarplan. Dit is een apart plan dat ieder jaar door het bestuur wordt vastgesteld, en waarvoor dit strategisch plan de komende jaren het uitgangspunt is.