2022 in vogelvlucht

Een jaar vol tegenstrijdigheden

Het jaar 2022 kenmerkt zich opnieuw als een onstuimig en bewogen jaar. Zowel voor de maatschappij, als voor de pensioensector en ons fonds. Het was voor PME een jaar vol tegenstrijdigheden. Ondanks een historisch laag rendement (-23,3%) en een daling van ons totale vermogen van € 64,3 naar € 49,7 miljard, waren wij wel weer voor het eerst sinds 2008 in staat om de pensioenen van onze (ex-) deelnemers en pensioengerechtigden te verhogen. Dit kwam door de sterke stijging van de rente en een tijdelijke versoepeling van de wettelijke regels in aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel. Wij waren hier blij mee, alhoewel wij ons ook realiseerden dat deze verhoging van de pensioenen niet de volledige stijging van de prijzen compenseerde.

Bij aanvang van het jaar hadden we nog te maken met strenge coronamaatregelen als gevolg van zorgen over de omikronvariant van het coronavirus. Gedurende het eerste kwartaal keerde het tij positief, werden de maatregelen versoepeld en kwam het ‘normale leven’ weer op gang. Helaas werd de wereld in februari 2022 verrast door de Russische inval in Oekraïne. De nasleep van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hadden grote impact op de inflatie en financiële markten in 2022. Dit ging gepaard met een sterk oplopende rente en inflatie en een daling van de aandelenmarkten. De effecten hiervan op de verplichtingen en beleggingsportefeuille van PME staan uitgebreid beschreven onder ‘Financiële positie’ en ‘Betaalbaar pensioen’.

Verhoging van de pensioenen

We besloten in juni om de pensioenen per 1 juli 2022 te verhogen met 1,29% en in november volgde het besluit om per 1 januari 2023 de pensioenen met 6,2% te verhogen. Dit betekent dat de gemiddelde uitkering van PME vanaf januari 2023 bijna € 50 netto per maand hoger ligt dan een jaar eerder.

Beide besluiten waren mogelijk op grond van de door de minister Carola Schouten genomen Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), waarmee naar aanloop van het nieuwe pensioenstelsel de regels voor het verhogen van de pensioenen werden versoepeld.

Verhuizing van onze pensioenadministratie

Per 1 januari 2022 nam TKP de uitvoering van ons pensioenbeheer over van MN. De overdracht werd in 2021 voorbereid door een team bestaande uit vertegenwoordigers van PME, MN en TKP. Bij de afronding en evaluatie van de overdracht medio 2022 stelden wij vast, met dankzegging aan alle betrokken partijen, dat de transitie goed is verlopen.

Voorbereidingen op het nieuwe pensioenstelsel

Een groot deel van onze tijd werd in 2022 besteed aan de voorbereiding op het nieuwe pensioenstelsel. In oktober 2021 voerden wij het eerste grote risicobereidheidsonderzoek uit onder zo’n 160.000 deelnemers en pensioengerechtigden. Ruim 17.000 mensen vulden de online vragenlijst in. Ter voorbereiding op het maken van keuzes in aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel peilden wij in december 2022 opnieuw de risicobereidheid van onze deelnemers en pensioengerechtigden. In totaal hebben 194.255 deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden een uitnodiging ontvangen. Bijna 27.000 mensen vulden de online vragenlijst is. In het eerste kwartaal 2023 zijn de resultaten geanalyseerd die de basis vormen voor de (voorlopige) risicohouding en het toekomstig beleggingsbeleid. Begin maart 2023 bedankten we de deelnemers aan het onderzoek en zetten wij de belangrijkste uitkomsten op een rij op de website.

Aandacht voor IT en cybersecurity

De toenemende dreiging rondom cybersecurity speelt overal in het zakelijke en maatschappelijke verkeer, waardoor dit ook van ons toenemende aandacht vraagt. In 2022 ging extra aandacht naar het beleid rondom IT en cybersecurity en namen wij ook zelf maatregelen om de risico’s hieromtrent te verminderen. Daarnaast investeerden wij veel tijd en energie in scholing en awareness op dit gebied.

Duurzaamheid

Ook in 2022 stond duurzaamheid prominent op onze bestuursagenda. Het meest in het oog springend hierbij was de vaststelling van concrete klimaatambities, die vervolgens zijn vastgelegd in het publiekelijk gedeelde klimaatplan. In ons klimaatplan hebben we concrete reductiedoelstellingen voor 2030 vastgelegd en ook toegelicht welke acties wij ondernemen om deze doelstellingen te halen. Het plan is een vervolg op onze eerdere stappen, zoals het uitsluiten van primaire steenkoolproductie in 2018 en olie- en gasproductie in 2021. Ons beleid en onze stappen werden in 2022 kritisch onderzocht door de journalisten van het tv-programma Pointer. Zij wezen ons er op dat er toch nog enkele bedrijven, namelijk die minder dan de helft van hun omzet uit steenkool halen, in onze beleggingsportefeuille voorkwamen. Dit had te maken met een definitie die wij hanteerden voor een steenkoolbedrijf. Dit lichtten wij toe tijdens de uitzending van Pointer. Naar aanleiding van het onderzoek besloten wij in september 2022 om alle steenkoolproducenten uit te sluiten, ongeacht het percentage van de omzet dat wordt gehaald uit steenkolen.

Verdere verduurzaming van beleggen vraagt om een nieuwe aanpak, zo concludeerden wij in 2022. Wij zijn er steeds meer van overtuigd dat duurzaam beleggen vraagt om een meer intrinsieke benadering met een heldere visie op belangrijke thema’s (op het gebied van klimaat, arbeid en bestuur) en overwogen keuzes waar je wél in wil beleggen. Deze visie en strategie stelden wij in 2022 vast onder de werktitel de Portefeuille van morgen. Hiermee hebben wij als doel onze beleggingsportefeuille in enkele jaren beter te laten aansluiten bij onze eigen overtuigingen, duurzaamheid-ambities en identiteit door te beleggen in een beperkter aantal ondernemingen, zonder aan verwacht rendement in te boeten en met een acceptabel risicoprofiel.

Code Pensioenfondsen

PME wijkt op drie onderdelen af van de Code Pensioenfondsen. Ten eerste is in 2022 de diversiteitsdoelstelling binnen het bestuur en verantwoordingsorgaan niet behaald. In het bestuur is niemand meer jonger dan 40 jaar. Het verantwoordingsorgaan heeft geen vrouw en een lid jonger dan 40 jaar. De benoemende organisaties zijn zich bewust van het diversiteitsbeleid en werken aan een duurzame oplossing. Een tweede afwijking van de Code Pensioenfondsen is dat onze uitvoerende bestuursleden (in dienst van het fonds) vaker dan twee keer kunnen worden herbenoemd, als het niet-uitvoerende bestuur daartoe besluit. En tot slot is, door tijdelijke uitval van twee bestuursleden, in 2022 de jaarlijks bestuurlijke evaluatie uitgesteld. Door dit uitstel voldoet PME niet aan de norm voor jaarlijkse bestuursevaluatie uit de code Pensioenfondsen.